Antalya Mevlevihane Müzesi

Yivli Minarenin ve Yivli Minare Camii’nin bulunduğu bölgedeki yapılar topluluğu içinde yüksekçe bir teras üzerinde inşa edilmiş olan Mevlevihâne, 13.45 x 22.32 metre ölçüsünde dikdörtgen formlu iki katlı kâgir bir yapıdır. Mevlevihane Hamamı, Zincirkıran Mehmet Bey ve Nigar Hatun Türbelerinden oluşan, yapı kompleksi içerisinde yer almaktadır.
İnşa kitabesi olmayan binanın yapım tarihi kesin olarak bilinememektedir. Selçuklu döneminde saray müştemilatı içinde kullanılmış olduğu düşünülen yapının bazı kaynaklara göre Mevlevihane veya tarikat binası olarak inşa edildiği söylenmekte ise de 19.yüzyıla ait bir kaynakta “Sultan Korkud-Alâeddin Zaviyesi” için “sahibu-l hayrat ve l-hasenat” denmek suretiyle Mevlevihane’nin bânisi ve vâkıfı olarak Sultan Korkud’a atıfta bulunulmuştur.

Söz konusu yapının 16.yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı Devrinde Mevlevihane olarak fonksiyon gördüğü anlaşılmaktadır. Nitekim 17. yüzyılda Evliya Çelebi burayı gördüğünde Mevlevihane ile hamamın işler vaziyette olduğunu Seyahatnamesinde anlatır. Yapının kuzey cephesi Antalya şehrini kuşatan sur duvarlarına dayanmaktadır. Doğu cephesinde yer alan kitabede “Hüsam Zade Mehmed Bey”in “türbeyi cennet gibi yaptı” ‘ğından bahsedilen dizeler vardır.

Çok sayıda onarım geçirmiş olan yapı 2018 yılında tamamlanan restorasyon çalışmaları ile Mevleviliğe dair canlandırmalar, bilgi panoları ve sergilenen eserler ile Antalya Mevlevihane Müzesi olarak düzenlenmiştir.

Güney cephedeki kapıdan girildiğinde ana mekânı örten kubbenin ortasında altıgen planlı yüksekçe bir aydınlık feneri, içeriye sağladığı ışıkla ferah bir ortam kazandırmaktadır. Ana mekânın kuzeydoğusunda bir, kuzeyinde iki, batısında üç adet beşik tonoz örtülü oda bulunur. Bu odaların Mevlevihânede kalan dervişler tarafından kullanıldığı düşünülmektedir. Mekânın doğusunda ise dikdörtgen planlı sivri beşik tonozla örtülü bir eyvan ortadaki kubbeli avluya açılmaktadır.

Eyvanın güney cephesinde bir mihrap bulunur. Bu mekânda yer alan üç vitrinde Mevlevilik ile ilgili eserler ve Mevlevi giysileri sergilenmektedir. Kuzey duvarda “Mutrıp Musikisi İcra Heyeti” bilgilendirmesi yer almaktadır.

Eyvanın kuzeyinde, eyvana ve kubbeli ana mekâna birer kapı ile bağlanan, batı duvarında bir ocak nişi yer aldığı mekanda Matbah-ı Şerif canlandırması yapılmıştır.

Kuzey yönünde birer kapıyla kubbeli ana mekâna bağlanan sivri beşik tonozla örtülü iki mekandan doğu yönündekinde Şeyh Odası canlandırması yapılmakta olup, batı yönündeki mekanda Mevlevihane ile ilgili interaktif tanıtım yapılmaktadır. Ana mekâna (Semâ alanı) açılan batı yönünde bulunan iki odada bilgi panoları ile Mevleviliğin ve Hz. Mevlânâ’nın tanıtımı yapılmaktadır. Hz. Mevlânâ’nın tanıtımının yapıldığı odada Dünya Mevlevihaneleri, Mevlana’nın hayatı ve eserleri ile Mevlana’dan sonra gelen Çelebilere dair bilgiler yer alır. Ayrıca bu alandaki üç vitrinde buhurdanlar, alemler, şamdanlar, mum makasları ve Hz. Mevlana’nın eserlerinin tıpkı basımları sergilenmektedir.